Ook geschikt voor volwassenen

Wanneer Joke Van Leeuwen stelt dat haar boeken voor “beginnende en andere mensen” zijn, bedoelt ze dat ze schrijft vanuit de overtuiging dat zowel kinderen als volwassenen van haar boeken kunnen genieten. In plaats van kinderen als “minder ontwikkeld” of “helemaal anders” te beschouwen, gelooft de kinderboekenschrijfster in het kinship model (Gubar) – het idee dat kinderen en volwassenen fundamenteel aan elkaar verwant zijn. Omdat “kind zijn” alsook “volwassen zijn” in kinderliteratuur en hun adaptaties een sleutelrol spelen, onderzoekt Frauke Pauwels in dit artikel of kinderboeken en hun verfilmingen ingezet kunnen worden als intergenerationeel communicatie- en verbindingsmiddel dat het begrip tussen jong en oud kan verbeteren. Op basis van inzichten uit jeugdliteratuurstudies, leeftijdstudies en adaptatiestudies worden twee boeken van Joke Van Leeuwen en hun verfilmingen onder de loep genomen: Iep! (1996) en Toen mijn vader een struik werd (2010).

Frauke Pauwels onderzoekt of en hoe deze werken erin slagen het kinship model te vertolken of het publiek uitnodigen om leeftijdsnormen in vraag te stellen. Deze analyse levert het inzicht op dat zowel beide boeken als hun adaptaties de vanzelfsprekendheid van bepaalde ideeën rond leeftijd aankaarten en blootleggen en dat jeugdliteratuur dus zeker een speelveld kan zijn waarop uiteenlopende invullingen van leeftijdsverwachtingen elkaar kunnen uitdagen en verrijken. Toch blijkt dat de meeste volwassenen de verfilmingen nog steeds overwegend beoordelen vanuit hun overtuigingen over wat kinderen kunnen begrijpen en leuk vinden – uitgaand van hun eigen invulling als volwassene van het concept “kindsheid” of childness (Hollindale). Kortom, culturele en persoonlijke visies op wat het betekent om een kind te zijn, beperken mogelijk (nog steeds) het intergenerationele begrip dat kinder- en jeugdliteratuur en hun verfilmingen zouden kunnen stimuleren.