Het verband tussen leeftijd en macht is in de jeugdliteratuur vanuit verschillende perspectieven bestudeerd. Terwijl sommige wetenschappers zich vooral richten op de macht van de volwassene, bespreken anderen de macht van het kind, zoals Clémentine Beauvais, die stelt dat de macht van een kind vooral zijn potentieel is dat de toekomst voor hem in petto heeft. In zijn bredere onderzoeksproject onderzoekt Leander Duthoy hoe de leeftijd van lezers hun begrip van leeftijd in jeugdliteratuur beïnvloedt. Met dit hoofdstuk in Children’s Cultures after Childhood bouwt hij voort op het leeftijd/macht-debat met een analyse van de reacties van lezers op het concept leeftijd in het kinderboek Iep! (Joke van Leeuwen, 1996). Deze verzamelde hij in 29 individuele interviews en twee focusgroepgesprekken met twintig deelnemers tussen 9 en 75 jaar oud. Daarnaast neemt Leander afstand van een strikt op leeftijd gebaseerde analyse. In plaats daarvan bekijkt hij verschillende manieren waarop de discussie over macht – het vermogen om verandering teweeg te brengen of te voorkomen – een meer dynamisch en onderling verbonden begrip van de individuele ervaringen van mensen met zich meebrengt.
De interviews vonden online plaats tijdens de COVID-19 lockdown, wat resulteerde in de machteloosheid van enkele oudere deelnemers, die hulp nodig hadden met de gebruikte technologie. De minderjarige deelnemers waren dan weer afhankelijk van hun ouders, die in naam van hun kind correspondeerden met Leander om het interview te regelen. Sommige ouders hadden ook invloed op de situatie door het interview met hun kind bij te wonen. Op hun beurt oefenden enkele jonge deelnemers ook een vorm van macht uit door weerstand te tonen, door te zeggen dat ze alleen aan het onderzoek deelnamen omdat hun ouders hen daartoe verplichtten of omdat ze toch een boek moesten lezen voor school. In elk geval zou men situaties waarin iemand afhankelijk is van de hulp van iemand anders niet moeten zien in termen van ‘machteloosheid’, maar net als een vorm van intergenerationele verstrengeling die macht geeft en bovendien illustreert dat leeftijd wordt geconstrueerd in een bredere sociale en materiële context. Kortom, Leander onderzoekt hoe de individuele ervaringen van Iep! worden beïnvloed door veel verschillende factoren, en niet enkel door de leeftijd van de lezer. Met andere woorden, macht is iets wat zowel volwassenen als kinderen kunnen uitoefenen en zelfs vaak samen onderhandelen, want macht is relationeel en wordt beïnvloed door de connecties tussen verschillende mensen, dingen, ideeën en situaties.
Duthoy, Leander. ‘Chapter 7: The Dynamics of Age and Power in a Children’s Literature Research Assemblage’.
Children’s Cultures after Childhood, edited by Justyna Deszcz-Tryhubczak and Macarena García-González, John Benjamins, 2023, pp. 102–121.
doi: 10.1075/clcc.16.07dut